Yüksek ve piyasa etkisi…

Son dönemlerde faizlerin yükselmesi bazı sektörleri ön plana çıkarırken bazı sektörlerin de geride kalmasına neden olabilir.

Onun için Merkez Bankasının faiz kararları ve piyasayı yorumlamasına çok ama çok dikkat edilmelidir.Özellikle 2 aylık süreçte faizler %17’li seviyelere ulaştı.Bu özel bankalarda %19-20 arasında.

Yüksek faizi yorumlamadan önce düşük faiz dönemlerinde hangi sektörler ön plana çıktı onlara bakmalıyız.

Özellikle gyo , otomotiv , elektronik eşya, mobilya…vs gibi sektörler düşük faizin etkisiyle ön plana çıkan sektörlerdi.

Faizlerin düşük olması insanların yukarıda saydığım sektörlerden daha fazla harcama yapmasını sağladı.

Geçtiğimiz aylarda bunun net şekilde etkisini gördük

Hem gyo tarafında hem de otomotiv tarafında rekor satışların olduğu bir yılı geride bıraktık.

Aynı şey mobilya ve elektronik eşya satışlarında da yaşandı.

Faizlerin düşük olması bu piyasaları 8-9 ay canlı tuttu.

Şuan faizlerin yükselmesiyle insanlar bu tarz harcamalardan kaçınacaktır.

Kaçınmasa dahi Türkiye’de satılan evlerin ve arabaların büyük kısmı banka kredileri ile gerçekleşiyor.

Alınan telefonların %95’ı kredi kartları ile gerçekleşiyor.

Her ne kadar yastık altında insanların altın, döviz …vs gibi yatırımları da olsa ev veya da araba alırken bunları kullanmıyorlar.

Adamın 500 bin tl parası varsa bu para ile ev almıyor.

500 bin tl’ye ev alsa en iyi 2000 tl’ye kiraya verebilir ama aynı parayla faizde 10,000 tl’ye yakın gelir elde edebiliyor.

Hal böyle olunca da gyo satışlarında düşüşler meydana geliyor.

Bu doğaldır.

Bankalar yazın  0,80-0,70 ‘lerden ev kredisi verirken şuan bu oran 1,6-1,7 bandında aradaki fark baya büyük.

Şu dönemde zaruri ihtiyaçlar dışında insanlar kredilere bulaşamıyor.

Örneğin adamın altında 100 bin tl’lik araç varsa ;

Kredi çekeyim de arabamı yenileyeyim diyemiyor.

Bu da doğal olarak araç satışlarını negatif yönde etkiliyor.

Faiz oranları bu seviyelerde iken dolar,euro ve altın cazibesini bir nebze kaybediyor.

İnsanlar %20 faiz varken neden risk alsın ki?

Adam 6 tl’den dolar alıp 8 ‘tl’den o doları bozdurduysa aynı parayı şuan faize koysa sadece 6 ay beklese doları 8,8 ‘den bozdurmuş etkisi yapacak.

Ortada garanti yüksek getiri varsa,

Bazı araçların bir süre arka planda kalması gayet doğaldır.

Mevduatlar bu süre zarfında artacaktır.Yüksek faiz demek her zaman banka karlarında büyük yükselişler demektir.

O zaman bu dönemde bankaların ön plana çıkması kaçınılmazdır.

Yine yüksek faiz ve yüksek enflasyonun olduğu şu dönemlerde Gıda sektörü de olumlu etkilenecektir. Enflasyonun yüksek olduğu yıllar özellikle perakendecilerin karlarını ciddi anlamda arttırdıkları görülmüştür.

Yüksek faizle birlikte bu sektöründe nakit akışında ciddi anlamda yükselme beklemek anormal olmaz.

İnsan davranışları yüksek faiz dönemlerinde ve düşük faiz dönemlerinde sürekli değişkenlik göstermektedir.

Şuan bir adaptasyon döneminde geçiyoruz.

Nasıl aynı adaptasyon dönemini mart,nisan ve mayıs aylarında yaşadıysak.

Son 1-2 aydır da aynı adaptasyon dönemini yaşıyoruz.

Adamın elinde şuan peşin 500 bin tl parası olsa dahi zorunluluk bir durum yoksa gidip 500 bin tl’lik bir araç almıyor.

Çünkü artık paranın getiri çok ama çok cazip.

Bu getiri varken insanların çoğu paradan para kazanmak derdine düşüyor.

Bunun en bariz göstergesini biz yıllar önce yaşadık.

Faizin uzun süre yüksek seyretmesi borsanın da cazibesini arka plana itecektir.Düşük faiz dönemlerini yaşadığımız 7-8 aylık döneme bakarsanız borsayı yerli yatırımcının net şekilde fonladığını görürüz.Kredili işlemler o dönemde ciddi anlamda artmıştı bu artmanın tek sebebi kredi maliyetlerinin düşük olmasıydı ama şuan aynı durum yavaş yavaş ortadan kalktı.

Şuan yüksek faiz bankaları pozitif yönde etkilediği  biz borsada düşüş görmüyoruz.Sonuçta endeks ağırlığı en yüksek olan bankalar onlar güçlü durduğu için borsa hala cazibesini devam ettirebiliyor.

Bir de piyasa kalıcılık & geçicilik görmek ister.

Acaba yüksek faiz sürekli mi devam edecek ?

Yoksa

Kısa vadede tekrardan faizler düşecek mi?

Önümüzdeki günlerde Merkez Bankasının açıklamaları önemli olacaktır.Onun için yazımın başında da belirttiğim gibi Merkez Bankasının yapacağı her açıklamayı dikkatlice dinlemeliyiz.

(Burada bir teoriden bahsettim , faizlerin yüksek ve düşük durumları açıklamaya çalıştım .Burada bir davranış biçimini açıkladım.Lütfen yazı yanlış yönlere çekilmesin. Evet dinimizce Faiz haramdır fakat piyasa da maalesef bu anlattığım tarzda işliyor.Bütün ekonomi terminolojisi böyle der)

ADEM AYAN